---

 

INDELING DER SOORTEN.                                                      Wout van Gils                                                             

Om alle vogelkenners, ornithologen, zoölogen en anderen over de hele wereld te laten begrijpen over welke vogel wordt gesproken is er een systeem van wetenschappelijke namen ontwikkeld welke gebaseerd zijn op het Latijn als internationale wetenschappelijke taal. Het was zo,heb ik opgezocht,Carl Von Linne (CARALOS LINNAEUS) de Zweedse natuuronderzoeker die leefde van 1707 tot 1778 die deze normen in zijn werk "Systema Naturea"invoerde, die uiteraard zoals alles, nadien op diverse punten zijn gewijzigd en verbeterd.

- Hij begon met alle vogels in te delen in klassen AVES (=vogels), die men dan weer   verdeelde in orden.

- Men begint met de vogels, waarvan men onderstelt, dat zij het primitiefste zijn om   vervolgens op te klimmen tot de hoogst ontwikkelden.

- De orden worden dan weer onderverdeeld in families, die op hun beurt verder worden  onderverdeeld in geslachten, soorten of ondersoorten.

Hieruit kan men het vogelrijk indelen in o.a.

1)        KLASSE DER VOGELS.

2)        ORDE.

3)        FAMILIE.

4)        SOORT

5)        ONDERSOORT. 

TER VERDUIDELIJKING:

A)    Zoals al eerder geschreven en wij dus allemaal weten, behoren de vogels samen met de reptielen en andere tot de stam CHORDATA en vormen de klasse AVES.

B) Deze klasse wordt onderverdeeld in           ORDEN

C)             Families                                       IDEA

D)             Onderfamilies                                INEA

Men gaat in deze families verder door geslachten en soorten, waaronder zich soms ondersoorten of rassen bevinden gerangschikt naar hun geografische variaties. Ter verduidelijking hier enkele voorbeelden: 

1^e Voorbeeld             : Wilde eend (anas platyrhynchos)

KLASSE                     : Aves                          (vogels)

ORDE                         : Anseriformes  (eendvogels)

FAMILIE                    : lixiatidea                     (zwemeenden)

GESLACHT               : Anas

SOORT                      : platyrhynchos

2^e Voorbeeld              : Barmsijs (carduelis flammea)

KLASSE                     : Aves                          (vogels)

ORDE                         : Sylvidea                     (zangvogels)

FAMILIE                    : Fringillidea                 (vinkachtigen)

GESLACHT               : carduelis

SOORT                      : Flammea

ONDERSOORT         : Cabaret                     (kleine barmsijs flammea cabaret)

3^e Voorbeeld              : Spreeuw (sturnus vulgaris)

KLASSE                     : Aves

ORDE                        : Sylvidea

FAMILIE                    : Sturnidea

GESLACHT                 : Sturnus

SOORT                     : Vulgaris

4) Men ze natuurlijk ook indelen in onze taal en ik zal dit ook aanhalen met enkele voorbeelden: 

Voorbeeld:

Vogelrijk	Klasse v/d vogel	Orde	Familie	Soort
Wilde kanarie	vogels	zangvogel	vinken	kanaries
Zanglijster	vogels	zangvogel	lijster	lijster
Ekster	vogels	zangvogel	kraaien	ekster
Kalkoen	vogels	hoenders	hoendervogels	kalkoen
Sperwer	vogels	roofvogels	havikachtige	sperwer
Kerkuil	vogels	uilen	uilen	kerkuil.

Het zal nu toch wel iedereen duidelijk zijn dat het zeer zinvol is geweest de soorten zo in te delen. Ook is het zo voor iedereen in het Latijns redelijk te volgen en zo komt men ook al in de soorten en ondersoorten terecht zonder daarvoor extra boeken open te slaan. Over de soort en ondersoort kom ik later nog eens terug bij mijn onderwerp over HYBRYDEN EN METISSEN. 

Ik geef hieronder nog een opsomming van "EUROPESE VOGELS" IN ORDE EN FAMILIES. 

ORDEN	FAMILIES
1) Zeeduikers	1) zeeduikers
2) Futen	2) futen
3) Stormvogels	3)      -   albatrossen -   noordse stormvogels -   pijlstormvogels
4) Pelikaanachtige	4)      -  aalscholvers. -   jan-van-gents -   pelikanen
5) Reigerachtige	5)      -   reigers en roerdompen -   ooievaars -   ibissen en lepelaars -   flamingo's
6) Eendvogels	6)      -   ganzen en eenden -   zwanen
7) Roofvogels	7)      -   visarenden -   valken -   geheel der gieren, arenden, buizerds,         wouwen, havikachtige, kiekendieven.
8) Hoendervogels	8)                     -   hoenders                       -   kwartels, patrijzen en fazanten.
9) Kraanvogels en verwante soorten	9)      -   kraanvogels -   trappen -   rallen, waterhoenders en koeten                       -   vechtkwartels
10)  Pleviervogels (waadvogels)                       Onderverdeeld in sub-families A)    Plevieren B)     Snippen C)    Wulpen en Grutto's D)    Grote strandlopers E)     Kleine strandlopers F)     Kluten	11)  -   meeuwen en sterns -   alken -   scholeksters -   grielen -   vorkstaartplevieren -   jagers -   franjepoten -   plevieren
ORDEN	FAMILIES
11) Duiven	11) -                     duiven -   zandhoenders
12) Koekoeken	12) -                     koekoeken
13) Uilen	13)  -   kerkuilen -   andere uilen
14) Grootvleugelen	14) -                     gierzwaluwen
15) Nachtzwaluwen	15) -                     nachtzwaluwen
16) IJsvogels en verwante soorten	16) -                     ijsvogels -   bijeneters -   scharrelaars -   hoppen
17) Spechten	17) -                     spechten                       -   dwergspechten en draaihalzen
18) Zangvogels	18) -                     leeuweriken                       -   zwaluwen -         piepers en kwikstaarten -         klauwieren -         wielewalen -         spreeuwen -         pestvogels -         kraaien en verwante soorten -         waterspreeuwen -         winterkoningen -         heggenmussen
19) Zangvogels	19) -                     zangers en verwante soorten met                             volgende sub-families 1)       zangers 2)       vliegenvangers 3)       tapuiten, lijsters en hun verwante soorten 4)       baardmannetjes
20) Zangvogels	20) -                     mezen, boomklevers en rotskruipers -         buidelmezen -         boomkruipers -         wevervogels -         vinken -         gorzen

Men kan nu gemakkelijk met dit overzicht tot de families van de vogels komen bv.

            1) Huismus                              zangvogel                                familie der wevervogels

            2) Koperwiek                          zangvogel                                familie der lijsters

            3) Sijsje                                   zangvogel                                familie der vinken

            4) Geelgors                             zangvogel                                familie der gorzen

            5) Houtduif                              duiven                                     familie der duiven 

Men kent nu ook nog de:        1) INHEEMSE VOGELS

2) EUROPESE VOGELS

3) EXOTISCHE VOGELS. 

In het kort weergegeven wil dit het volgende zeggen:

1) INLANDSE VOGEL

Dit is een vogel die in België voorkomt als: doortrekker, wintergast, dwaalgast, standvogel en broedvogel.

2) EUROPESE VOGEL

Dit is elke vogel die in Europa voorkomt als: doortrekker, wintergast, standvogel, broedvogel en dwaalgast.

3) EXOTISCHE VOGEL.

Dit is een vogel die niet in Europa voorkomt als: doortrekker, wintergast, dwaalgast, standvogel en broedvogel

4) DOORTREKKER.

Vogel die men hier tijdens het doortrekken kan waarnemen, maar buiten die tijd niet of hoogst zeldzaam.

5) DWAALGAST.

Vogel die hier sporadisch wordt aangetroffen.

6) GEDEELTELIJKE TREKVOGEL.

Vogelsoort waarvan individuen wegtrekken, maar andere weer niet.

7) TREKVOGEL.

Vogel, die met de wisseling der jaargetijden naar andere streken wegtrekt en later weer terugkomt, meestal met een grote groep en volgens een vaste route.

8) WINTERGAST.

Vogel die hier niet broedt, maar waarvan de soort hier 's winters verblijft.

9) ZOMERGAST.

Vogel die hier alleen maar broedt, maar waarvan de soort hier 's winters niet voorkomt.

10 ZWERFVOGEL.

Vogel die onregelmatig over korte afstanden in bepaalde jaargetijden iedere keer van woonplaats verwisselt, maar geen echte trekvogel is.

11) STANDVOGEL.

Vogel blijft het gehele jaar in dezelfde streek. 

BELANGRIJK IS NOG even stil te staan bij de ondersoorten. Iedere vogelliefhebber zal wel weten dat een van de belangrijkste kenmerken van de vogel zijn buitengewone beweeglijkheid is en deze zeer sterk plaatselijk gebonden is, hierdoor ontstaat soms een afwijkend verenkleed. Ook de zang zal dikwijls veel verschillen, die ook deze plaatselijke gebondenheid met zich meebrengt. Wij zullen wel ontdekt hebben dat nog lang niet alle vinken er hetzelfde uitzien en zeer zeker niet dezelfde zang hebben. DEZE BINNEN BEPAALDE GRENZEN VOORKOMENDE VORMEN NOEMT MEN ONDERSOORTEN.

Voorts gebeurt het regelmatig dat hoe noordelijker men komt, een speciale soort des te sterker hij in 't algemeen is. Denk eens aan de noordse goudvink. Wat zou de oorzaak hiervan zijn? De betere overlevingskansen tegen de kou, maar ook om meer weerstand te kunnen bieden tegen de langere trekweg die ze moeten afleggen. Ook op deze manier zullen zeer zeker ondersoorten zijn ontstaan! In de trekperiode zal men regelmatig soorten en ondersoorten aantreffen. (B.v. goudvink en noordse             goudvink). Dit maakt weinig uit, omdat iedere soort weer terugtrekt naar zijn eigen broedgebied.Zo zal men 's winters ook veel witte buizerds tegenkomen (noordse vorm) en in het broedseizoen geen. Om ook een overzicht te maken van Europese vogelfamilies met hunwetenschappelijke namen lijkt me ook nog wel zinvol en makkelijk bij verdere studies van deze soorten. 

Deze lijst begint bij de primitiefste en gaat zo verder naar de hoogst ontwikkelde vogels,o.a. mussen, spreeuwen en gaaien. 

Familie	Wetenschappelijke naam	Familie	Wetenschappelijke naam
Zeeduikers	gavidae	Alken	alcidao
Futen	podicipitidae	Zandhoenders	pteroelidae
Stormvogels	procellariidae	Duiven	columbidae
Stormvogeltjes	hydrobatidae	Koekoeken	cuculidae
Pelikanen	pelicanidae	Uilen	strigidae
Jan-van-gents	sulidae	Nachtzwaluw	camprimulgidae
Aalscholvers	phalacrocoracidae	Gierzwaluw	apodidae
Reigers	ardeidae	IJsvogels	alcidinidae
Ooievaars	ciconiidae	Bijeneters	meropidae
Lepelaars	plataleidae	Scharrelaars	coraciidae
Flamingo's	phoenicopteridae	Hoppen	upudidae
Eenden, ganzen	anatidae	Spechten	picidae
Gieren, Arenden	accipitridae	Leeuweriken	Alaudidae
Kiekendieven	accipitridae	Zwaluwen	Hirundinidae
Haviken	Accipitridae	Valken	falcenidae
Visarenden	Pandionidae	Piepers, kwikstaarten	motacillidae
Hoenders	tetraonidae	Klauwieren	Laniidae
Patrijzen, kwartels	fhasianidao	Pestvogels	bombycillidae
Fazanten	Fhasianidae	Waterspreeuwen	Cinclidae
Vechtkwartels	Turnicidae	Winterkoningen	troglobycidae
Kraanvogels	Cruidae	Heggemussen	Prunellidae
Rallen	rallidae	Lijsters, tapuiten	Turdidae
Trappen	Ortididae	Roodstaartjes	turdidae
Grielen	Burhinidae	Zangers	sylviidae
Scholekster	haematepodidae	Vliegenvanger	Muscicapidae
Plevieren	Charadriidao	Mezen	paridae
Snippen, wulpen	Scolopacidae	Boomklevers	sittidae
Grutto's, strandlopers	Scolopacidae	Boomklevers	cerehiidae
Ruiters	Scolopacidae	Gorzen	Emberizidae
Kluten	Recurvirostridae	Vinken, sneeuwvink	Fringillidae
Franjepoten	Phalaropodidae	Mussen	ploceidae
Renvogels	Cleraolidae	Spreeuwen	sturnidae
Jagers	Stercorariidae	Wielewalen	oriolidae
Meeuwen, sterns	Laridae	Kraaien	corvidae

In alle wetenschappelijke vogelboeken zullen de vogels dan ook in deze volgorde gerangschikt zijn.